کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی

 فرهنگ و بازیافت

توسعه شهرنشینی، رواج فرهنگ مصرف گرایی،افزایش جمعیت و به تبع آن پیچیده تر شدن زندگی جوامع بشری در قرن جدید، محیط زیست انسانی و طبیعی را با مخاطرات جدی مواجه ساخته است. یکی از بارزترین این مشکلات، افزایش تولید مواد زاید است. توجه به محیط زیست و حفظ سلامتی انسان و سایر موجودات، یکی از اصول اساسی در زندگی روزمره محسوب می شود.

از دیدگاه سازمان بهداشت جهانی، یکی از مهمترین مشکلاتی که بر اثر توسعه شهری، روستایی و صنعتی پدید آمده است، مسأله دفع مواد زاید جامد می باشد. دفع بهداشتی زباله به عنوان مهم ترین و متداول ترین روش کنترل شده دفع شناخته می شود، چرا که این روش در مقایسه با سایر روش ها ساده و ارزان تر است، ضمن آن که نیاز به تکنولوژی پیچیده و نیروی کار ماهر ندارد.

در بسیاری از کشورها زباله همانند گذشته بی اهمیت نبوده که دفع و یا از بین برود. پسماندهای تر و دیگر پسماندها قابل بازگشت به خط تولید و بهره برداری است.

افزایش جمعیت سال های اخیر در ایران باعث شده هر سال مقدار زیادی زباله تولید شود که می توان مانند کشورهای پیشرفته دنیا آن را تبدیل به مواد دیگر و انرژی مورد بازیافت قرار داد و بهینه استفاده کرد.

کشورهای پیشرفته صنعتی با سرمایه گذاری مناسب برای بازیافت انواع زباله ها (فلزات، مواد پلاستیکی، چوب، کاغذ و ...) و آموزش همگانی برای جداسازی زباله ها از مبدأ (منازل، مدارس، اداری، تولیدی، صنایع، خدمات و ...) توانسته اند زباله های جمع آوری شده را برای تولیدات جدید به کار برند و از بروز خسارت های بیشتر به محیط زیست( برداشت از منابع طبیعی و دفن زباله ها) تا حدودی جلوگیری کنند.

استقرار یک فرهنگ در جامعه نیازمند اطلاع رسانی شفاف و اقدام های تشویق گونه در مراحل ابتدای کار است. بنابـرایـن تحمـل هزینه های بیشتر برای جمع آوری در ابتدای کار تا تبدیل فرهنگ جداسازی و رواج کامل آن ضروری است. حتی می توان با نصب سطل هایی در محله ها، به جمع آوری شیشه ها و ظرف های یک بار مصرف مواد غذایی و حتی ظرف های فلزی اقدام کرد و بازیافت اینگونه مواد را در دستور کار قرار داد. این کار از هدررفت سرمایه های سرشار ملی و منابع طبیعی و منابع زیرزمینی جلوگیری خواهد کرد و سالانه میلیاردها ریال صرفه جویی اقتصادی در بر خواهد داشت.

مشارکت و همکاری مردمی و شرکت آگاهانه و حس مسئولیت و دلسوزی برای آیندگان است که سبب توسعه و آرامش و حیات اجتماعی می شود. مشارکت را باید به عنوان هدف، ابزار و یکی از نیازهای اساسی بشر مورد توجه قرار داد و برای بهره برداری از میزان مشارکت مردم، آموزش و فرهنگسازی نقش مهمی را ایفا می کند. نهادینه شدن تفکری برای بهره مندی به فرهنگسازی از سطوح بالا تا پایین جامعه نیاز دارد.

از جمله مسائلی که می توان به عنوان چالش از آن نام برد جداسازی زباله از مقصد است. با توجه به اهمیت بازیافت زباله در کشور فرهنگ جداسازی زباله باید از همان ابتدا در سنین کودکی و در خانواده آموزش داده شود. تشویق بخش خصوصی برای وارد کردن ماشین آلات و احداث کارخانه بازیافت یکی دیگر از راه هایی است که باید به آن توجه کرد. جداسازی، بازیافت زباله و مدیریت پسماند باعث می شود بخش مهمی از ثروت های دور ریخته به چرخه تولید و مصرف بازگردد و همچنین با جداسازی می توان از هدررفت بخش عمده ای از منابع و ثروت های ملی جلوگیری کرد. حجم زباله های شهری با جداسازی زباله ها به مقدار زیادی کاهش می یابد. آموزش، سطح اطلاعات و آگاهی افراد پیرامون بازیافت و مزایای آن را افزایش می دهد و ارتباط مستقیمی با همکاری مردم در طرح جداسازی از مبدأ دارد.

آموزش چهره به چهره، آموزش همگانی، آموزش از طریق رسانه های عمومی، پوستر، بنر و ... نگرش جامعه را تغییر داده و به سمت هدف مورد نظر که ارتقـای بینش مناسب در جهـت همکـاری در زمینه بـازیافـت و جداسـازی از مبدأ است سوق می دهد.از این رو، اطلاع رسانی و آموزش های عمومی از اولویت ویژه ای برخوردار است.

مهم ترین عوامل موثر بر میزان مشارکت مردم آگاهی، آموزش و ایجاد انگیزه در آنها به روش های مختلف می باشد، البته آگاهی به تنهایی موثر نمی باشد چون پیامد آگاهی باید تغییر نگرش و در نتیجه تغییر رفتار و اقدام به مشارکت باشد.

بدین ترتیب شهروندان برای اداره امور شهری از جمله امر نظافت و تولید پسماند و دفع مواد زاید در محله خود، نیازمند آموزش های شهروندی مناسب در این زمینه هستند تا بتوانند کنش بهتری در رابطه با پسماند در محله خود داشته باشند.

آموزش های شهروندی به شهروند کمک می کند تا در زمان کوتاه تر و با هزینه کمتر و به شیوه ای هنجاری تر مسیر زندگی خود را در محله طی کند.